HEMODİYALİZ
Son dönem kronik böbrek yetmezliği hastalarında renal replasman tedavisi (yerine koyma) olarak hemodiyaliz (merkez veya ev), periton diyalizi ve böbrek nakli tedavi seçenekleri arasında yer almaktadır. Bu tarz hastalarda kalp-damar hastalıklarına bağlı ölüm oranları normal sağlıklı insanlara göre 18-35 kat artmaktadır.
Hemodiyaliz, böbrekleriniz sağlıklı olduğunda yaptığı gibi, kandaki atıkları ve suyu filtrelemek ve temizlemek için kullanılan bir tedavidir. Hemodiyaliz kan basıncınızı kontrol etmeye ve kandaki potasyum, sodyum, fosfor ve kalsiyum gibi önemli mineralleri dengelemeye yardımcı olur. Hemodiyaliz hastanın kendisini daha iyi hissetmesine ve daha uzun yaşamaya yardımcı olabilir, ancak böbrek yetmezliğinin kalıcı şifa sağlayan tedavisi değildir, bir nevi yerine koyma tedavisidir.
Hemodiyaliz sırasında kan, vücudun dışındaki diyalizör adı verilen bir filtreden geçer. Diyaliz için mutlaka kalıcı damar yoluna (arteriovenöz fistül veya greft ya da katatere) ihtiyaç vardır. Tedavisinin başlangıcında, bir diyaliz hemşiresi veya teknisyeni hastanın damar erişim yoluna (fistül veya greft) iki iğne yerleştirir veya kalıcı katater ile diyaliz makinesi arasında bağlantıyı sağlar. Her iğne, diyaliz makinesine bağlı yumuşak bir tüpe takılır.
Diyaliz makinesi kanı filtreden pompalar ve kanı vücudunuza geri verir. İşlem sırasında diyaliz makinesi kan basıncınızı kontrol eder ve ne kadar hızlı olduğunu kontrol eder.
- Kan filtreden akar
- Vücudunuzdan sıvı alınır
Şekil 1: Diyalizin işleyişi
Kan, filtrenin bir ucundan girer ve birçok, çok ince, içi boş liflerden geçmeye zorlanır. Kan içi boş liflerden geçerken, diyaliz solüsyonu liflerin dışından ters yönde geçer. Kandaki atık ürünler diyaliz solüsyonuna taşınır. Filtrelenen kan, içi boş liflerde kalır ve vücudunuza geri döner.
Böbrek hastalıklarında uzmanlaşmış bir doktor olan nefroloji uzmanı, hastanın ihtiyaçlarını karşılamak için bir diyaliz solüsyonu belirler. Diyaliz solüsyonu, atıkları, fazla tuzu ve sıvıyı kanınızdan güvenli bir şekilde çıkarmak için eklenen su ve kimyasalları içerir. Doktor solüsyondaki kimyasal dengesini şu durumlarda ayarlayabilir:
- Kan testleriniz kanınızda potasyum veya kalsiyum gibi belirli minerallerin çok fazla veya çok az olduğunda
- Diyaliz sırasında düşük tansiyon veya kas krampları gibi problemleriniz varsa
Hemodiyaliz, böbrek fonksiyonunuzun tamamının olmasa da bir kısmının yerini alabilir. Diyaliz, enerji seviyesini iyileştirmeye yardımcı olur ve diyette yapılan değişiklikler de daha hastanın daha iyi hissetmesin sağlar. Vücutta toksik ve zehirli maddelerin damarlar, kemik, beyin vb hayati organlarda birikmesini önler. Sıvı ve yiyecek yoluyla alınanları sınırlamak, diyaliz seansları arasında vücutta çok fazla sıvı ve kilo birikmesini önler. İlaçlar da diyaliz sırasında sağlığı korumaya yardımcı olur.
Diyaliz tedavisi evde veya bir diyaliz merkezinde uygulanabilir. İdeal bir diyaliz haftada 3 gün 4 saat yapılmaktadır.